Ευρωπαϊκή κρίση κρατικού χρέους
Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους ήταν μια περίοδος κατά την οποία αρκετές ευρωπαϊκές χώρες γνώρισαν την κατάρρευση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, το υψηλό δημόσιο χρέος και την ταχεία άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων σε κρατικά χρεόγραφα.
2:05Επισκόπηση του κρατικού χρέους
Ιστορία της κρίσης
Η κρίση του χρέους ξεκίνησε το 2008 με την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της Ισλανδίας και στη συνέχεια εξαπλώθηκε κυρίως στην Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ιρλανδία, την Ελλάδα και την Ισπανία το 2009. Αυτό οδήγησε σε απώλεια εμπιστοσύνης στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οικονομίες.
Η κρίση τελικά ελεγχόταν από τις οικονομικές εγγυήσεις των ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες φοβούνται την κατάρρευση του ευρώ και τη χρηματοπιστωτική αλλοίωση και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Οι οργανισμοί αξιολόγησης υποβάθμισαν τα χρέη αρκετών χωρών της Ευρωζώνης.
Το χρέος της Ελλάδας, σε ένα σημείο, μεταφέρθηκε σε καθεστώς σκουπίδια. Οι χώρες που έλαβαν κεφάλαια διάσωσης έπρεπε να λάβουν μέτρα λιτότητας που αποσκοπούσαν στην επιβράδυνση της αύξησης του δημόσιου χρέους στο πλαίσιο των δανειακών συμφωνιών.
Βασικές τακτικές
- Η κρίση του ευρωπαϊκού χρέους άρχισε το 2008 με την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της Ισλανδίας.
- Ορισμένα από τα αίτια που συνεισέφεραν ήταν η οικονομική κρίση του 2007 έως το 2008 και η μεγάλη ύφεση του 2008 έως το 2012.
- Η κρίση κορυφώθηκε μεταξύ του 2010 και του 2012.
Κρίση του χρέους που συμβάλλει στις αιτίες
Ορισμένα από τα αίτια που συνεισέφεραν ήταν η οικονομική κρίση 2007-2008, η μεγάλη ύφεση 2008-2012, η κρίση της αγοράς ακινήτων και οι φυσαλίδες ακινήτων σε αρκετές χώρες. Οι δημοσιονομικές πολιτικές των περιφερειακών κρατών σχετικά με τις δημόσιες δαπάνες και τα έσοδα συνέβαλαν επίσης.
Μέχρι το τέλος του 2009, τα περιφερικά κράτη μέλη της Ευρωζώνης της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Κύπρου δεν ήταν σε θέση να αποπληρώσουν ή να αναχρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος τους ή να διασώσουν τις τσακιστές τράπεζες τους χωρίς τη βοήθεια χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τρίτων. Αυτές περιλαμβάνουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), το ΔΝΤ και, τελικά, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).
Επίσης, το 2009, η Ελλάδα αποκάλυψε ότι η προηγούμενη κυβέρνησή της είχε υπογραμμίσει σοβαρά το έλλειμμα του προϋπολογισμού της, υποδηλώνοντας παραβίαση της πολιτικής της ΕΕ και προκάλεσε φόβους για κατάρρευση του ευρώ μέσω πολιτικής και χρηματοοικονομικής μόλυνσης.
Δεκαεπτά χώρες της ευρωζώνης ψήφισαν για τη δημιουργία του EFSF το 2010, ειδικά για να αντιμετωπίσουν και να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κρίσης. Η κρίση του ευρωπαϊκού χρέους κορυφώθηκε μεταξύ 2010 και 2012.
Με αυξανόμενο φόβο για υπερβολικό δημόσιο χρέος, οι δανειστές ζήτησαν υψηλότερα επιτόκια από τα κράτη της Ευρωζώνης το 2010, με υψηλά επίπεδα χρέους και ελλείμματος καθιστώντας πιο δύσκολο για αυτές τις χώρες να χρηματοδοτήσουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα όταν αντιμετώπιζαν συνολικά χαμηλή οικονομική ανάπτυξη. Ορισμένες πληγείσες χώρες αύξησαν τους φόρους και μείωσαν τις δαπάνες για την αντιμετώπιση της κρίσης, γεγονός που συνέβαλε στην κοινωνική αναστάτωση στα σύνορά τους και στην κρίση εμπιστοσύνης στην ηγεσία, ιδίως στην Ελλάδα. Πολλές από αυτές τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, είχαν υποβαθμίσει το δημόσιο χρέος τους σε κατάσταση σκουπίσματος από διεθνείς οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης, επιδεινώνοντας τους φόβους των επενδυτών.
Μια έκθεση του 2012 για το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε: "Η κρίση του χρέους της Ευρωζώνης ξεκίνησε στα τέλη του 2009, όταν μια νέα ελληνική κυβέρνηση αποκάλυψε ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν αναφέρει εσφαλμένα τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού. Τα υψηλότερα από το αναμενόμενο επίπεδα ελλείμματος έκαψαν την εμπιστοσύνη των επενδυτών, με αποτέλεσμα τα περιθώρια των ομολόγων να αυξηθούν σε μη βιώσιμα επίπεδα. Ο φόβος εξαπλώθηκε γρήγορα ότι οι δημοσιονομικές θέσεις και τα επίπεδα χρέους ορισμένων χωρών της ευρωζώνης δεν ήταν βιώσιμα. "
Ελληνικό παράδειγμα ευρωπαϊκής κρίσης
Στις αρχές του 2010, οι εξελίξεις αντικατοπτρίστηκαν στην αύξηση των αποδόσεων στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων μεταξύ των πληγέντων χωρών της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και, κυρίως, της Γερμανίας.
Η ελληνική απόδοση απέκλινε με την Ελλάδα που χρειάζεται βοήθεια από την Ευρωζώνη μέχρι τον Μάιο του 2010. Η Ελλάδα έλαβε αρκετές αποπληρωμές από την ΕΕ και το ΔΝΤ τα επόμενα χρόνια σε αντάλλαγμα για την έγκριση μέτρων λιτότητας με εντολή της ΕΕ για μείωση των δημόσιων δαπανών και σημαντική αύξηση των φόρων. Η οικονομική ύφεση της χώρας συνεχίστηκε. Αυτά τα μέτρα, μαζί με την οικονομική κατάσταση, προκάλεσαν κοινωνικές αναταραχές. Με διακεκριμένη πολιτική και δημοσιονομική ηγεσία, η Ελλάδα αντιμετώπισε πτώχευση τον Ιούνιο του 2015.
Οι Έλληνες πολίτες ψήφισαν κατά της διάσωσης και η περαιτέρω λιτότητα της ΕΕ μετρά τον επόμενο μήνα. Η απόφαση αυτή έθεσε το ενδεχόμενο η Ελλάδα να μπορέσει εξ ολοκλήρου να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ). Η απόσυρση ενός έθνους από την ΟΝΕ είναι άνευ προηγουμένου και αν επανέλθει στη χρήση της δραχμής, οι κερδοσκοπικές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία κυμαίνονταν από τη συνολική οικονομική κατάρρευση έως την εκπληκτική ανάκαμψη.
Όπως αναφέρθηκε από το Reuters τον Ιανουάριο του 2018, η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά αβέβαιη, με ποσοστό ανεργίας περίπου 21%.
"Brexit" και η ευρωπαϊκή κρίση
Τον Ιούνιο του 2016, το Ηνωμένο Βασίλειο ψήφισε να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε δημοψήφισμα. Αυτή η ψηφοφορία τροφοδότησε τους ευρωσκεπτικιστές σε ολόκληρη την ήπειρο και οι κερδοσκοπικές εξορμήσεις αυξήθηκαν, ώστε άλλες χώρες να εγκαταλείψουν την ΕΕ.
Είναι κοινή αντίληψη ότι αυτό το κίνημα αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης του χρέους και οι εκστρατείες χαρακτήρισαν την ΕΕ ως "βυθισμένο πλοίο". Το δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου έστειλε κύματα σοκ μέσω της οικονομίας. Οι επενδυτές έφυγαν στην ασφάλεια, πιέζοντας αρκετές κυβερνητικές αποδόσεις σε αρνητική τιμή και η βρετανική λίρα ήταν χαμηλότερη έναντι του δολαρίου από το 1985. Οι S & P 500 και Dow Jones βυθίστηκαν και στη συνέχεια ανακάμψαν τις επόμενες εβδομάδες μέχρι να φτάσουν σε υψηλά επίπεδα οι επενδυτές διέθεταν επενδυτικές επιλογές εξαιτίας των αρνητικών αποδόσεων.
Ιταλία και η ευρωπαϊκή κρίση χρέους
Ο συνδυασμός της μεταβλητότητας της αγοράς που προκάλεσε η Brexit, αμφισβητούμενοι πολιτικοί και ένα κακά διαχειριζόμενο χρηματοπιστωτικό σύστημα, επιδείνωσε την κατάσταση για τις ιταλικές τράπεζες στα μέσα του 2016. Ένα εκπληκτικό 17% των ιταλικών δανείων, αξίας περίπου 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ήταν σκουπίδια και οι τράπεζες χρειάστηκαν μια σημαντική αποπληρωμή.
Η πλήρης κατάρρευση των ιταλικών τραπεζών αποτελεί αναμφισβήτητα μεγαλύτερο κίνδυνο για την ευρωπαϊκή οικονομία από την κατάρρευση της Ελλάδας, της Ισπανίας ή της Πορτογαλίας, επειδή η οικονομία της Ιταλίας είναι πολύ μεγαλύτερη. Η Ιταλία έχει ζητήσει επανειλημμένα βοήθεια από την ΕΕ, αλλά η ΕΕ θέσπισε πρόσφατα κανόνες «διάσωσης» που απαγορεύουν στις χώρες να διασώσουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με χρήματα των φορολογουμένων, χωρίς οι επενδυτές να πραγματοποιήσουν την πρώτη απώλεια. Η Γερμανία ήταν σαφές ότι η ΕΕ δεν θα λυγίσει αυτούς τους κανόνες για την Ιταλία.
Περαιτέρω Εφέ
Η Ιρλανδία ακολούθησε την Ελλάδα ζητώντας τη διάσωση τον Νοέμβριο του 2010, με την Πορτογαλία τον Μάιο του 2011. Η Ιταλία και η Ισπανία ήταν επίσης ευάλωτες. Η Ισπανία και η Κύπρος χρειάζονται επίσημη βοήθεια τον Ιούνιο του 2012.
Η κατάσταση στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία είχε βελτιωθεί έως το 2014, λόγω διαφόρων δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων, εγχώριων μέτρων λιτότητας και άλλων μοναδικών οικονομικών παραγόντων. Ωστόσο, ο δρόμος προς την πλήρη οικονομική ανάκαμψη αναμένεται να είναι μακρύς με μια αναδυόμενη τραπεζική κρίση στην Ιταλία και τις αστάθειες που ακολουθούν την Brexit.
Σύγκριση επενδυτικών λογαριασμών Όνομα παροχέα Περιγραφή Αποκάλυψη διαφημιζόμενου × Οι προσφορές που εμφανίζονται σε αυτόν τον πίνακα προέρχονται από συνεργασίες από τις οποίες η Investopedia λαμβάνει αποζημίωση.